Ιστορικές Πλημμύρες στην Ευρώπη το 2024: Ένα Δίδαγμα από την Κλιματική Αλλαγή
Η Ευρώπη βρέθηκε το 2024 αντιμέτωπη με τις πιο εκτεταμένες πλημμύρες που έχουν καταγραφεί στην περιοχή από το 2013. Περίπου το 30% των ποταμών της ηπείρου υπερχείλισε, ενώ ταυτόχρονα καταγράφηκαν υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ. Αυτά τα δεδομένα προέρχονται από μια έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Κοπέρνικος σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό.
Οι πλημμύρες αυτές είχαν τραγικές συνέπειες, καθώς τουλάχιστον 335 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και περισσότεροι από 410.000 πολίτες επηρεάστηκαν στη διάρκεια του 2024. Στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, η Σαμάνθα Μπέρτζες του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τις Μεσοπρόθεσμες Μετεωρολογικές Προβλέψεις (ECMWF) τόνισε ότι αυτές οι καταστροφές είναι οι πιο εκτεταμένες από το 2013.
Η δυτική Ευρώπη υπήρξε η περιοχή που επλήγη περισσότερο, καταγράφοντας το 2024 ως την δέκατη πιο υγρή χρονιά από το 1950, οπότε και άρχισαν οι επίσημες καταγραφές. Οι καταιγίδες και οι πλημμύρες προκάλεσαν υλικές ζημιές ύψους 18 δισεκ. δολαρίων. Αυτή η συγκλονιστική κατάσταση, σε συνδυασμό με τα ακραία καιρικά φαινόμενα, καθιστά την τρέχουσα κατάσταση της κλιματικής αλλαγής ακόμη πιο ανησυχητική.
Το 2024 αποδείχθηκε ότι είναι η πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, γεγονός που αποδεικνύει ότι ένας πιο ζεστός πλανήτης απορροφά περισσότερο νερό από την ατμόσφαιρα, οδηγώντας σε πιο βίαιες καταιγίδες και πλημμύρες. «Κάθε επιπλέον δέκατο του βαθμού που αυξάνει η θερμοκρασία έχει σημασία» δήλωσε η Σελέστ Σάουλο του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, υπογραμμίζοντας τους κινδύνους που ισχύουν στις ζωές μας και στις οικονομίες μας.
Στον Σεπτέμβριο του 2024, οι καταστροφικές συνέπειες της καταιγίδας Μπόρις έγιναν ιδιαίτερα αισθητές, καθώς ποσότητα βροχής που συνήθως καταγράφεται σε τρεις μήνες έπεσε μέσα σε μόλις πέντε ημέρες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σοβαρές πλημμύρες και εκτεταμένες ζημιές σε οκτώ χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.
Έναν μήνα αργότερα, οι ισχυρές καταιγίδες που ενισχύθηκαν από ζεστούς και υγρούς ανέμους από τη Μεσόγειο προκάλεσαν δραματικές βροχοπτώσεις στην Ισπανία, με θανάτους 232 ατόμων και καταστροφές στη Βαλένθια. Σχεδόν κάθε μήνα του 2024 καταγράφονταν σοβαρές πλημμύρες σε διάφορες χώρες του ευρωπαϊκού χώρου, γεγονός που δείχνει τη συνεχιζόμενη κλιμάκωση των καιρικών φαινομένων.
Ταυτόχρονα, η νοτιοανατολική Ευρώπη υπήρξε μάρτυρας του μεγαλύτερης διάρκειας κύματος καύσωνα που έχει καταγραφεί ποτέ, διάρκειας 13 ημερών. Οι παγετώνες στη Σουηδία μειώθηκαν με τους πιο γρήγορους ρυθμούς που έχουν καταγραφεί και το θερμικό στρες στους κατοίκους αυξήθηκε, δημιουργώντας μια κατάσταση εσπευσμένης ανάγκης για δράση.
Η Μπέρτζες σημείωσε ότι η αντίθεση που παρατηρείται σε διαφορετικές περιοχές της Ευρώπης δεν συνδέεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή, αλλά με τα ανεξάρτητα συστήματα πίεσης που επηρεάζουν την κατανομή της υγρασίας. Ωστόσο, οι καταιγίδες το 2024 φαίνεται ότι ήταν πιο βίαιες λόγω της πιο ζεστής και υγρής ατμόσφαιρας.
Η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) επιβεβαιώνει τις ανησυχίες αυτές, επισημαίνοντας ότι η Ευρώπη είναι μία από τις περιοχές του κόσμου όπου ο κίνδυνος πλημμυρών θα αυξηθεί περισσότερο εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Από τη δεκαετία του 1980, η θερμοκρασία στην Ευρώπη αυξάνεται διπλάσια σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο, καθιστώντας την ήπειρο ένα από τα πιο «καυτά σημεία» της κλιματικής αλλαγής.
Η κατάσταση απαιτεί άμεσες δράσεις, καθώς η σοβαρότητα του κινδύνου αναμένεται να φτάσει σε επικίνδυνα επίπεδα μέχρι τα μέσα ή το τέλος του αιώνα. Παρά την πρόοδο που παρατηρείται, μόνο οι μισές ευρωπαϊκές πόλεις έχουν υλοποιήσει σχέδια προσαρμογής για την αντιμετώπιση ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων. Αυτό είναι ενθαρρυντικό σε σχέση με το 2018, όταν μόνο το 18% των ευρωπαϊκών πόλεων ήταν προετοιμασμένες.